ਘਰ 'ਚ ਕਾਕੇ ਦਾ ਜਨਮ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ਼-ਨਾਲ਼ ਸ਼ਗਨਾਂ ਭਰੀ ਚੰਗੇਰ ਵੀ ਲੈ ਕੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਕਾਕੇ ਦੀ ਆਮਦ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਮਨਾਉਣ ਨੂੰ 'ਛਟੀ ਮਨਾਉਣਾ' ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਾਕੇ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਵਰ੍ਹੇ ਦੇ ਅੰਦਰ -ਅੰਦਰ ਮਨਾ ਲਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮੁੰਡੇ ਦੇ ਨਾਨਕੇ ਮੁੰਡੇ ਲਈ ਤੇ ਮੁੰਡੇ ਦੀ ਮਾਂ ਲਈ ਜੋ ਕੱਪੜੇ ਤੇ ਗਹਿਣੇ ( ਟੂੰਬਾਂ/ ਟੂੰਮਾਂ) ਲੈ ਕੇ ਆਉਂਦੇ ਨੇ ਓਸ ਨੂੰ ਸ਼ੂਸ਼ਕ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਟੂੰਮਾਂ 'ਚ ਹੱਥਾਂ ਨੂੰ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਕੰਗਣ, ਪੈਰਾਂ ਲਈ ਪਾਉਂਟੇ, ਕੰਨਾ ਨੂੰ ਲੂਲ੍ਹਾਂ , ਸੱਗੀ ਫੁੱਲ ਤੇ ਮੱਥੇ ਲਈ ਸੋਨੇ ਦਾ ਟਿੱਕਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।ਅੱਜ ਮੈਂ ਮੁੰਡੇ ਦੀ ਛਟੀ ਮਨਾਉਣ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ਼ ਜੁੜੇ ਵਿਹਾਰਾਂ ਨੂੰ ਹਾਇਕੁ ਰਾਹੀਂ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹਾਂ।
1.
ਘਰ ਦੇ ਬੂਹੇ
ਲਾਗਣ ਬੰਨੇ ਨਿੰਮ
ਦੇਵੇ ਵਧਾਈ
2.
ਮੁੰਡੇ ਦੀ ਛਟੀ
ਨੈਣ ਬੰਨੇ ਤੜਾਗੀ
ਘੁੰਗਰੂ ਪਾ ਕੇ
3.
ਕਾਕਾ ਜੰਮਿਆ
ਸ਼ੂਸ਼ਕ 'ਚ ਆਈਆਂ
ਤਿਓਰ-ਟੂੰਮਾਂ
4.
ਸੁੱਕੇ ਮੇਵੇ ਪਾ
ਪੰਜ ਸੇਰ ਪੰਜੀਰੀ
ਲਿਆਈ ਸੱਸ
5.
ਛਟੀ ਮਨਾਈ
ਪਾਵੇ ਕੰਨਾਂ ਨੂੰ ਲੂਲ੍ਹਾਂ
ਕਾਕੇ ਦੀ ਭੂਆ
6.
ਕਾਕੇ ਦੀ ਛਟੀ
ਕੰਗਣ ਤੇ ਪਾਉਂਟੇ
ਮਾਸੀ ਨੇ ਪਾਏ
7.
ਛਟੀ ਦਾ ਦਿਨ
ਘੂੰਮਰਾਂ ਪਾ ਵਿਹੜੇ
ਨੱਚੇ ਖੁਸਰੇ
ਡਾ. ਹਰਦੀਪ ਕੌਰ ਸੰਧੂ
(ਬਰਨਾਲ਼ਾ-ਸਿਡਨੀ)
1.
ਘਰ ਦੇ ਬੂਹੇ
ਲਾਗਣ ਬੰਨੇ ਨਿੰਮ
ਦੇਵੇ ਵਧਾਈ
2.
ਮੁੰਡੇ ਦੀ ਛਟੀ
ਨੈਣ ਬੰਨੇ ਤੜਾਗੀ
ਘੁੰਗਰੂ ਪਾ ਕੇ
3.
ਕਾਕਾ ਜੰਮਿਆ
ਸ਼ੂਸ਼ਕ 'ਚ ਆਈਆਂ
ਤਿਓਰ-ਟੂੰਮਾਂ
4.
ਸੁੱਕੇ ਮੇਵੇ ਪਾ
ਪੰਜ ਸੇਰ ਪੰਜੀਰੀ
ਲਿਆਈ ਸੱਸ
5.
ਛਟੀ ਮਨਾਈ
ਪਾਵੇ ਕੰਨਾਂ ਨੂੰ ਲੂਲ੍ਹਾਂ
ਕਾਕੇ ਦੀ ਭੂਆ
6.
ਕਾਕੇ ਦੀ ਛਟੀ
ਕੰਗਣ ਤੇ ਪਾਉਂਟੇ
ਮਾਸੀ ਨੇ ਪਾਏ
7.
ਛਟੀ ਦਾ ਦਿਨ
ਘੂੰਮਰਾਂ ਪਾ ਵਿਹੜੇ
ਨੱਚੇ ਖੁਸਰੇ
ਡਾ. ਹਰਦੀਪ ਕੌਰ ਸੰਧੂ
(ਬਰਨਾਲ਼ਾ-ਸਿਡਨੀ)